20 mrt Econoom waarschuwt voor star ECB-rentebeleid
Europa heeft enorme investeringen nodig, meent Peter Bofinger, professor Economie van de universiteit van Würzburg. Toch zullen de investeringen krimpen in Europa, waarschuwt hij, als de ECB te lang volhardt in haar restrictieve monetaire houding. Hij pleit voor een relatief snelle verlaging van de Europese rentevoeten.
Het probleem is dat het niet goed botert tussen Lagarde en de ‘old school’ economisten. Begin dit jaar heeft Christine Lagarde, president van de Europese Centrale Bank, nog scherpe opmerkingen geadresseerd aan het beroep van Economische Analist, waarbij ze analisten beschuldigde van het hebben van “blind vertrouwen” in hun modellen, die “vaak weinig verband houden met de realiteit”. Lagarde spreekt ook over een “nieuw normaal” dat zo zijn nieuwe economische wetmatigheden zou hebben. Peter Bofinger fronst zijn wenkbrouwen en is er niet blij mee. Hieronder volgt een (ingekorte) vertaling van zijn betoog.
Sinds juli 2022 heeft de Europese Centrale Bank een ongekende stijging van de rentetarieven opgelegd, ongekend zowel qua omvang als snelheid. De effecten van dit restrictieve beleid beginnen nu voelbaar te worden. De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) voorspelt dat het bruto binnenlands product in de eurozone dit jaar met slechts 0,6 procent zal groeien, een daling ten opzichte van 0,5 procent in 2023. Dit is de zwakste groeiprestatie van alle grote economieën. De bruto kapitaalvorming (investeringen) zal het hardst worden getroffen, met een daling van 0,6 procent in 2024. De ECB verwacht dat de groei in 2025 zal aantrekken, met 1,6 procent. Maar dat was ook haar voorspelling van een jaar geleden reeds, voor 2024.
Macro-economische verstrakking
Het aanscherpen van het monetaire beleid, geassocieerd met hoge rentetarieven, is nog versterkt door een restrictief fiscaal beleid. De ECB schat dat de gedeeltelijke intrekking van ondersteuningsmaatregelen om energiekosten en bredere inflatie aan te pakken heeft geleid tot een verstrakking van de fiscale houding van de eurozone in 2023. Ze verwacht een nog significantere verstrakking in 2024. De fiscale knip in de eurozone wordt geïllustreerd wanneer we haar begrotingstekort van 2,9 procent van het BBP in 2024 vergelijken met dat van de Verenigde Staten. Daar zal het tekort 5,3 procent bereiken volgens het USA Congressional Budget Office.
De slechte economische groei in Europa wordt weerspiegeld in een sneller dan verwacht desinflatieproces. In september 2023 was de inflatieverwachting van de ECB-medewerkers voor 2024 nog 3,0 procent. Deze maand is de voorspelling naar beneden bijgesteld tot slechts 2,3 procent, wat dicht bij de target van 2 procent ligt. Voor 2025 zou de inflatievoorspelling van 2,0 procent volledig “on target” zijn.
Verwarrende metafoor
Gezien het feit dat de effecten van het monetaire beleid niet onmiddellijk zijn, maar een vertraging hebben van ongeveer één tot twee jaar, zou men kunnen concluderen dat desinflatie met succes is bereikt en dat het nu tijd is om over te gaan van een restrictief naar een neutraal beleid. De voorzitter van de ECB, Christine Lagarde, ziet het echter anders. Onlangs gevraagd door een journalist naar de voordelen van een geleidelijke renteverlaging, antwoordde ze elegant maar ontwijkend:
“I would use the analogy of seasons and episodes. We are still in the holding season. We will move to the restrictiveness season, that will take a while. And once that season is over, we will move into a normalisation season.”
Van onmiddellijke versoepeling is duidelijk nog geen sprake. Hoe rechtvaardigt Lagarde deze beleidshouding? Ze benadrukt dat de ECB een “data-gestuurde approach” gebruikt om het juiste niveau en de duur van de monetaire restrictie te bepalen. Dit is niet erg verhelderend, aangezien men moeilijk kan verwachten dat de ECB besluiten neemt op een ‘data-onafhankelijke’ manier. Al wat duidelijker is haar vermelding van de drie elementen van de ‘reactie-functie’ van de ECB: de inflatievooruitzichten, onderliggende inflatie en de kracht van het monetaire beleid.
Inflatieverwachtingen
Wat betreft de inflatieverwachtingen kan men stellen dat met een inflatiepercentage van 2,3% in 2024 en 2,0% in 2025 een ‘normalisatie’ gerechtvaardigd is. Gezien de onzekerheidsmarges rond de inflatievoorspelling van de ECB kan zelfs niet worden uitgesloten dat de ‘headline’-inflatie al in het derde kwartaal van 2024 onder de 2% zal zijn (binnen de ondergrenzen van 60% en 30%). Maar de president is nog niet tevreden: “Ik wou dat alles dichter bij ons doel lag. We zijn er nog niet. We zijn er niet. Zelfs met de headline-inflatie projecteren we nog steeds 2,3%, wat een herziening is ten opzichte van wat we eerder hadden. Maar we zitten nog steeds op 2,3% in 2024 en we zitten op 2% in 2025.” De nadruk op het halen van het doel tot op een tiende procent is moeilijk te rijmen met de strategie van de ECB (…).
Normalisatie
‘Normalisatie’ zou een verlaging van het beleidstarief van de ECB naar 2 procent vereisen. Gezien de staat van de economie in de eurozone, zou het raadzaam zijn om dit proces op een symmetrische manier te bereiken, in plaats van in de geleidelijke, ‘drie seizoenen’-benadering die door Lagarde wordt voorgesteld. Het duurde de ECB minder dan een jaar om haar beleidstarief te verhogen van 2,0 procent (december 2022) naar 4,0 procent (september 2023). Waarom zou het niet mogelijk zijn om dit met dezelfde snelheid te verlagen? Het eurogebied staat voor een uitdagend transformatieproces door klimaatverandering, digitale innovatie en concurrenten zoals China en de VS, die niet gebonden zijn aan fiscale regels. ‘Normale’ rentetarieven zijn een belangrijke voorwaarde voor de financiering van de enorme investeringen die nodig zijn om deze transformatie te bereiken.
Bron: artikel “ECB: now is the time for normalisation” van 18/3/2024 van Peter Bofinger, hoogleraar economie aan de universiteit van Würzburg en voormalig lid van de Duitse Raad van Economische Deskundigen.
Disclaimer: bovenstaande informatie is geen aanbod noch een uitnodiging om effecten of een ander beleggingsproduct te kopen of verkopen of om deel te nemen in een handelsstrategie noch het verlenen van een beleggingsdienst in de zin van de wet van 2 augustus 2002 of het verlenen van een onderzoeksdienst in de zin van het MiFID KB van 19 december 2017. Hoewel de inhoud van deze website met de meeste zorg is samengesteld en is gebaseerd op betrouwbare informatiebronnen, wordt er geen enkele uitdrukkelijke of impliciete garantie of verklaring gegeven omtrent de juistheid of volledigheid van de informatie. De door ons verstrekte informatie kan zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd. Het gebruik van de informatie op deze website is op eigen risico. Het is niet toegestaan deze website te vermenigvuldigen, reproduceren, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, zonder de voorafgaande uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van Capital Plan Invest B.V. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Deze informatie is niet bestemd voor US Persons als gedefinieerd in Rule 902 van Regulation S van de United States Securities Act of 1933, en mag niet gebruikt worden voor het werven van investeringen of inschrijven op effecten in landen waar dit niet is toegestaan door de lokale toezichthouder of wet- en regelgeving. Op deze disclaimer is Belgisch recht van toepassing.
Disclaimer: bovenstaande informatie is geen aanbod noch een uitnodiging om effecten of een ander beleggingsproduct te kopen of verkopen of om deel te nemen in een handelsstrategie noch het verlenen van een beleggingsdienst in de zin van de wet van 2 augustus 2002 of het verlenen van een onderzoeksdienst in de zin van het MiFID KB van 19 december 2017. Hoewel de inhoud van deze website met de meeste zorg is samengesteld en is gebaseerd op betrouwbare informatiebronnen, wordt er geen enkele uitdrukkelijke of impliciete garantie of verklaring gegeven omtrent de juistheid of volledigheid van de informatie. De door ons verstrekte informatie kan zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd. Het gebruik van de informatie op deze website is op eigen risico. Het is niet toegestaan deze website te vermenigvuldigen, reproduceren, distribueren, verspreiden of tegen vergoeding beschikbaar te stellen aan derden, zonder de voorafgaande uitdrukkelijke, schriftelijke, toestemming van Capital Plan Invest B.V. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Deze informatie is niet bestemd voor US Persons als gedefinieerd in Rule 902 van Regulation S van de United States Securities Act of 1933, en mag niet gebruikt worden voor het werven van investeringen of inschrijven op effecten in landen waar dit niet is toegestaan door de lokale toezichthouder of wet- en regelgeving. Op deze disclaimer is Belgisch recht van toepassing.