06 feb Onrustige beurzen
Vorige vrijdag leden de aandelenmarkten op Wall Street het grootste dagverlies in 20 maanden tijd en het zwaarste weekverlies sinds 2016. Beleggers verwerkten tegenvallende resultaten van zwaargewichten als Apple, ExxonMobil en Chevron. Maar de grote boosdoener was het maandelijkse banenrapport van de overheid en dan vooral de bekendgemaakte loonevolutie. Die liet de grootste groei zien sinds 2009 en wakkerde zo de inflatievrees en veroorzaakte rentekoorts. De kans op een extra renteverhoging in de VS (4 in plaats van 3) in 2018 stuwde de Amerikaanse 10-jaarsrente omhoog naar 2,845 procent.
Begin deze week ging het verder bergaf en volgden ook de andere beurzen in het kielzog van Wall Street. Vele analisten spreken over ‘winstnemingen’ maar er is meer aan de hand. De Amerikaanse belastingverlaging zou een enorme boost aan de economie, de bedrijven en de beurs moeten geven. Momenteel steken echter verschillende factoren tijdelijk stokken tussen de wielen. De rente, valuta, werkgelegenheid, schulden, productiviteit, bezettingsgraden, belasting, winsten, schulden en dergelijke hebben een impact. De huidige zondebok is vooral de verwachte rentestijgingen. Als de renteverwachtingen wijzigen dan gaan alle gemelde beursvariabelen op zoek naar een nieuw evenwicht.
Volgens beursanalisten zoals Frank Haarman moet men een economie altijd voorzichtig bijsturen en niet een forse ruk naar rechts of links maken. Het belastingplan van Trump is een plotse, forse ingreep met waarschijnlijk veel grotere gevolgen dan iedereen tot op heden had verwacht. Het heeft alles in beweging gezet. Je kunt dat belastingplan extreem ondoordacht noemen. Ten eerste omdat de timing totaal verkeerd is. De Amerikaanse economie doet het goed en heeft geen extra stimulans nodig. Dit bleek vrijdag uit de tewerkstellingscijfers. Stimuleren doe je als het slecht gaat en niet om een goede economie nog harder aan te zwengelen. Onnodig en met risico van oververhitting, meent Haarman.
Ten tweede omdat het beleid van de FED op die manier in de knel komt. De FED is behoedzaam de extreme stimulansen van de Q.E. (lees: de lage beleidsrente) aan het afbouwen. Te snel afbouwen remt de economie af en te traag laat de inflatie uit de hand lopen. Voor het belastingplan ter sprake kwam zat de FED goed op koers. Echter nu de markt denkt dat door de belastingverlaging de economie harder gaat draaien is er de vrees dat de FED ook een tandje bij moet zetten en sneller de kortlopende rente zal moeten verhogen. Gevolg: de rentes op Amerikaanse staatsobligaties anticiperen daarop en lopen nu reeds snel omhoog. Dit wordt nog versterkt omdat de Amerikaanse overheid door de mindere belastinginkomsten nog meer zal moeten lenen. Dat meer moeten lenen zorgt dan weer voor een overheid met meer schulden, waardoor de dollar onder druk komt te staan.
Ten derde is er een negatief effect op de bedrijfswinsten. Door lagere belastingen zouden die hoger moeten uitvallen. Dat gaat uiteindelijk ook zeker gebeuren. Maar omdat bedrijven door de lagere belastingen in de toekomst minder zullen kunnen afschrijven, hebben ze eind 2017 in vele gevallen grotere verliesposten opgenomen. Het gevolg is dat inclusief deze verliesposten veel bedrijven zwaar tegenvallende resultaten over het laatste kwartaal hebben geboekt. Vele bedrijven hebben een fors boekhoudkundig verlies over 2017 gemeld. Dit ondanks het feit dat het eigenlijk beter gaat met de bedrijfsresultaten, merkt haarman op.
De gevolgen van het belastingplan zijn dat de FED wellicht zijn monetair beleid zal moeten verkrappen, dat de rente op Amerikaanse staatsobligaties stijgt, de dollar daalt en dat de bedrijfscijfers van vorig kwartaal doorgaans zwaar tegenvallen. Er is veel in beweging gebracht. Vele beleggers reageerden op al dat tegenvallend nieuws door op de verkoop-knop te drukken. Het is nu wachten tot alles een nieuw evenwicht heeft gevonden. Dat kan even duren.
Als de rust is teruggekeerd, zowel bij de obligaties als bij de dollar, zullen de beurzen weer herstellen. Over 3 maanden — bij de volgende kwartaalcijfers — zal mogelijkerwijze een nieuw beursfeest beginnen. Dan zal er door de geplande belastingverlaging weer méér bedrijfswinst geboekt worden in de VS. Ditmaal zonder verhoogde afschrijvingen vanwege anticipatie op lagere belastingen. We krijgen dan weer te maken met forse winststijgingen ten opzichte van het vierde kwartaal van 2017. De beurskoersen kunnen dan weer flink hoger. Ondertussen zitten we echter in een overgangsperiode, waarin een nieuw evenwicht moet gevonden worden.
In de VS zitten we bovendien met een schuldenprobleem, het schuldenplafond. De politieke oplossing van het Amerikaanse schuldenplafond zal bepalen of we op de VS-beurs nieuwe correcties krijgen, of dat het slechts bij een stevige beursdip zal blijven.
De Europese beurzen staan er gelukkig een stuk beter voor. Hier zien we geen langdurige all time high beursstijging, die gemakkelijk in een correctie kan omslaan. In Europa spelen 3 factoren: (1) Merkel krijgt haar coalitie moeilijk opgetuigd, en (2) de opgelopen rente op Duitse staatsobligaties. De belangrijkste factor (3) is de dure Euro. En daarmee komen we terug bij de Amerikaanse problemen aangeland. Teveel politiek gekibbel in de VS zou de dollar verder kunnen laten dalen en de Euro laten stijgen. Een vlotte oplossing van het VS-schuldenprobleem daarentegen, zou voor alle beurzen een zegen zijn. Hou u dus klaar om nieuwe beursposities in te nemen.
Bronnen: Frank Haarman, Bloomberg, Reuters