15 feb Sterke broer, zwakke zus
In de Griekse oudheid was Europa een bekoorlijke Fenicische prinses. Zij werd ontvoerd door Zeus die zich vermomde als een witte stier. De mooie prinses blijkt nu echter een zwakke zus te worden, althans op economisch vlak. De Amerikaanse economie speelt de rol van sterke broer, en biedt veel beter weerstand in de globale economische groeivertraging. 
Amerikaanse kapitalen worden massaal gerepatriëerd, en ook de Amerikaanse consument zit het wel zitten. De cijfers van Mastercard bijvoorbeeld, toonden een stijging van de verkopen in november en december van 5,1 procent. De vooruitzichten voor de consumentenbestedingen in de VS lijken nog steeds goed te zijn, ondanks het feit dat de consumentenprijzen nogal traag stijgen. De groei van de salarissen houdt aan in de VS. In Europa daarentegen, kent de industriële productie in de 19 landen van de eurozone haar snelste groeivertraging sinds de financiële crisis. De economische groei zal dit jaar met moeite boven de 1% uitkomen, ook in Duitsland waar de economische motor sputtert.
Niet de opkomende economieën, maar het Europese Avondland lijkt het grootste obstakel voor de globale economische groei. Sommige analisten zien de situatie in Europa nog verder achteruitgaan. Niet langer Griekenland of Cyprus, maar Frankrijk, Duitsland en Italië zijn volgens hen het probleem. “Indien Frankrijk stopt met consumeren en Duitsland stopt met produceren heb je een groot probleem in de eurozone,” zegt Ludovic Subran, adjunct- chief economist bij Allianz. Het zijn dus niet langer landen als Griekenland en Cyprus die zorgen baren, maar Frankrijk – waar de ‘gele hesjes’ de plak zwaaien – en Duitsland. Beide zijn samen goed voor ongeveer de helft van de economie van de eurozone. Dan is er nog Italië, dat de financiële markten blijft verontrusten. Er is groeiende twijfel over het fiscaal management van de Italiaanse regering. Bovendien is dit land sinds kort officieel opnieuw in recessie.
In de VS daarentegen worden er steeds minder zorgen gebaard. De financieringscrisis van de “muur” ligt achter de rug. Volgens Trump gaat het met de handelsovereenkomst met China “heel goed”. De Chinese president Xi heeft een ontmoeting met de Amerikanen Mnuchin en Lighthizer, Trump zal op zijn beurt de vicepremier Liu He in Washington ontvangen tijdens zijn bezoek aan Amerika in maart. Trump’s flexibiliteit met de 1 maart deadline is ook een stap in de goede richting en volgens een woordvoerder van de USDA kunnen de twee presidenten elkaar in maart ontmoeten. De dollar herneemt nu ook zijn oude rol als beleggingsmunt. Hogere lonen en solide verkopen tijdens de vakantieperiode zullen wellicht de verwachtingen verslaan, waardoor de USD verder zal verstevigen.
Niet zo in het Avondland, volgens Willem Buiter, economisch adviseur bij Citigroup. Het cyclische herstel in Europa staat wel degelijk onder druk. Hij maakt zich zorgen over de gezondheid van de banken. Tenslotte is er de onzekerheid rond de Brexit en de komende Europese verkiezingen. Daarbij zouden eurosceptici tot een derde van de zetels kunnen behalen. Die zullen trachten van binnenuit de EU-agenda te saboteren, wat vele bedrijven nu al zenuwachtig maakt. De industriële productie daalde in december 2018 met 0,9%, dubbel zo veel als analisten hadden ingeschat. Het gaat om de sterkste daling sinds 2009.
Europa lijdt ook onder de groeivertraging in China, dat de laagste groei in 28 jaar liet optekenen. Voor de Chinezen is hun groeivertraging geen ramp, zij beweren dat dit voorgeprogrammeerd is. Het Chinese BBP vertraagt reeds jaren geleidelijk, zonder dat het tot een recessie is gekomen. Maar in de Europese autosector laat zich dat voelen. Bedrijven als Fiat en Umicore verwachten dat hun winsten lager zullen uitvallen, net vanwege de groeivertraging in ‘s werelds tweede economie. Indien de situatie verder verslechtert, vragen analisten zich af wat de ECB (Europese Centrale Bank) nog kan doen, nu die de voorbije jaren reeds duizenden miljarden euro in het systeem heeft gepompt. De balans van de ECB is inmiddels tot astronomische bedragen opgelopen.
Optimisme bij Goldman Sachs
Sommige analisten zien het minder dramatisch in voor Europa en zijn economie. Ze denken dat de situatie in Duitsland en Frankrijk voornamelijk enkel deze landen zelf treft. Eens de situatie daar opklaart, zal het continent opnieuw met de groei aanknopen. De zakenbank Goldman Sachs heeft haar verwachtingen voor de eurozone voor de korte termijn naar beneden bijgesteld, maar ziet later dit jaar verbetering dankzij de lagere olieprijzen en gunstige fiscale maatregelen. Sachs maar ook andere economen zien de beschikbare koopkracht van de gezinnen in de meeste Europese landen verder oplopen.
Complexe rente-effecten
De financiële markten verwachten, mede vanwege slecht nieuws over de Duitse economie, dat de ECB pas in Q4 van 2019 de depositorente wat minder laag zat zetten, op ‑0,2%. Het betreft de interbancaire, korte rente. Er bestaat echter ook nog zoiets als een obligatie-opkoopprogramma, waarvan het de bedoeling is dat het rond die tijd ook eindigt. In dat geval gaat de lange rente (= looptijden langer dan twee jaar) omhoog. De Duitse Bundesbank vroeg zich af welk effect dit zou hebben op de Europese koopkracht. Uit haar studie blijkt dat de Italiaanse huishoudens weleens als winnaar uit de strijd kunnen komen. Daar kwam de Bundesbank achter door allerlei ingewikkelde berekeningen los te laten op de balansen van huishoudens en niet-financiële bedrijven uit Duitsland, Frankrijk, Italië en Spanje.
Italiaanse koopkracht
Bij de meeste landen gebeurt er per saldo weinig als de rente stijgt. In Italie echter, gaat de rentemarge van Italiaanse huishoudens dan wel omhoog. Het betreft de rente die ze ontvangen minus rente die ze verschuldigd zijn, zoals hypotheekrente bijvoorbeeld. Deze rentemarge gaat met 0,3%-punt omhoog als de ECB de rente verhoogt op het verwachte tempo. Dat zou zelfs 0,6%-punt betekenen als de ECB bank met 0,15%-punt sneller zou verhogen dan verwacht. De Italianen hebben immers buitengewoon veel bezittingen waarop ze rente ontvangen. Veel meer dan in de andere landen. Het betreft deposito’s, maar ook obligaties van hun eigen land of eigen bank (kasbons). Omdat de gewone man zo veel bankobligaties bezit is de Italiaanse happig op het geven van staatssteun aan banken. De Italiaan spaart veel, heeft relatief veel rentedragende bezittingen en weinig schulden, en daarom profiteert het gemiddelde Italiaanse gezin van een eventuele renteverhoging door de ECB.
De conclusie luidt dat Europa de zwakke zus is maar nog niet ten dode opgeschreven. Vooral consumptie-gerelateerde waarden bieden interessante mogelijkheden op de Europese beurzen. De handelsoorlog USA-China draait draait meer rond technologische suprematie, intellectuele eigendom en machtsverhoudingen. Indien er in maart een aanvaardbare deal tot stand komt zullen zowel de VS als China daar ten volle van profiteren. Voor beleggingen in technologie en industriële waarden kunt u zich beter naar die kant van de aardbol begeven. Ook bij de grote fondsbeheerders vinden we vergelijkbare tactische allocaties terug.
(Bronnen: Bloomberg, Express, en andere)