Vals, valser, Valeant

Tot een half­jaar gele­den waren beleg­gers gek van Vale­ant. Ook bij de Neder­land­se pen­si­oen­be­leg­gers, die Wall Street graag ver­ma­nend toe­spre­ken over top­be­lo­nin­gen en one­thisch gedrag, viel het bedrijf in de smaak. APG zet­te tien­tal­len mil­joe­nen van pen­si­oen­ge­rech­tig­den in op dit aan­deel. Ook het pen­si­oen­fonds van de Neder­land­se huis­art­sen feest­te lek­ker mee, net als het Pen­si­oen­fonds Zorg en Wel­zijn. Eind 2014 zat nog ruim € 29 mln van het pen­si­oen­geld van ver­ple­gers en zorg­ver­le­ners in het aan­deel. Dat is opval­lend te noe­men voor een pen­si­oen­fonds, dat toe­gang tot goe­de zorg een speer­punt noemt.

Vale­ant was een con­tro­ver­si­ë­le over­na­me­ma­chi­ne. Het bedrijf trok de broek­riem flink aan bij over­ge­no­men orga­ni­sa­ties. Bud­get­ten voor onder­zoek naar nieu­we genees­mid­de­len wer­den terug­ge­schroefd. Vale­ant ver­hoog­de de prij­zen van de oude genees­mid­de­len en speel­de zijn markt­do­mi­nan­tie lis­tig uit, ten kos­te van de pati­ën­ten. ‘Finan­ci­al engi­nee­ring’ was belang­rij­ker dan de ont­wik­ke­ling van geneesmiddelen.

Het Cana­dees-Ame­ri­kaan­se bedrijf deed elk jaar tien­tal­len acqui­si­ties, die gro­ten­deels wer­den gefi­nan­cierd met geleend geld. Heb­zucht en gre­tig­heid van beleg­gers joeg de beurs­koers omhoog, waar­door het bedrijf en de bestuur­ders het com­plexe kaar­ten­huis kon­den uit­bou­wen. Het was geen geheim dat het bedrijf werk­te met uit­bun­di­ge prik­kels om het mana­ge­ment tot indruk­wek­ken­de omzet­pres­ta­ties te bewe­gen. Het bedrijf ver­huis­de het hoofd­kan­toor naar Cana­da om de belas­tings­druk te redu­ce­ren. Sig­na­len te over dus, maar beleg­gers kon­den de ver­lei­ding niet weerstaan.

Terug­kij­kend vindt de board van Vale­ant nu zelf dat het bedrijf onge­zond leef­de. In de mede­de­ling van maan­dag valt op dat het bedrijf stelt dat ‘de toon aan de top’ van de orga­ni­sa­tie niet deug­de. Ver­der wordt gewe­zen naar de ‘pres­ta­tie­ge­rich­te omge­ving’ bij het bedrijf. Vale­ant sug­ge­reert dat er een ver­band is met het cre­a­tie­ve boek­hou­den dat is vastgesteld.

Pen­si­oen­be­leg­ger APG zegt ‘onaan­ge­naam ver­rast’ te zijn door de gebeur­te­nis­sen. Onaan­ge­naam, zon­der twij­fel. Maar ver­rast? De agres­sie­ve bedrijfs­cul­tuur kan toch moei­lijk onbe­kend geweest zijn bij Neder­land­se pen­si­oen­be­leg­gers, zeker bij dege­nen die zelf in de medi­sche wereld actief zijn. De vraag is niet zozeer of beleg­gers het com­plexe bedrijf kon­den door­gron­den, maar of ze dat wel wil­den. Bron: Ger­ben van der Marel, cor­res­pon­dent van het FD in New York.